Kodeks rodzinny i opiekuńczy w sposób zwięzły określa przesłankę uzasadniającą zmianę orzeczenia sądu rodzinnego w przedmiocie kontaktów małoletniego z osobą uprawnioną. Jedynym i nadrzędnym motywem tej zmiany powinno być dobro dziecka. Aby w pełni zrozumieć, kiedy zasadnym będzie złożenie wniosku o zmianę orzeczenia w przedmiocie kontaktów, należy odgadnąć, co kryje się pod tym pojęciem.
Jak interpretować zatem pojęcie „dobra dziecka” ?
Na próżno szukać ustawowej definicji pojęcia dobra dziecka, bowiem polski system prawny jej nie przewiduje. W ten sposób starano się zagwarantować sędziom rodzinnym pewien luz decyzyjny, który w tego rodzaju sprawach jest niezbędny do urzeczywistnienia i zagwarantowania pełnej ochrony praw małoletnich. W doktrynie prawniczej najbardziej rozpowszechniona została definicja dobra dziecka sformułowana przez W. Stojanowską[1]. W ujęciu tej autorki „termin «dobro dziecka» w rozumieniu przepisów prawa rodzinnego oznacza kompleks wartości o charakterze nie materialnym i materialnym niezbędnych do zapewnienia prawidłowego rozwoju fizycznego i duchowego dziecka oraz do należytego przygotowania go do pracy odpowiednio do jego uzdolnień, przy czym wartości te są zdeterminowane przez wiele różnorodnych czynników, których struktura zależy od treści stosowanej normy prawnej i konkretnej, aktualnie istniejącej sytuacji dziecka, zakładając zbieżność tak pojętego « dobra dziecka» z interesem społecznym.”
W podobnym duchu wypowiedział się Sąd Najwyższy, który sprecyzował, że „pojęcie dobra dziecka z jednej strony obejmuje całą sferę najważniejszych jego spraw osobistych, przykładowo takich jak rozwój fizyczny i duchowy, odpowiednie kształcenie i wychowanie oraz przygotowanie do dorosłego życia, z drugiej zaś – ma ono wyraźny wymiar materialny. Polega on na konieczności zapewnienia dziecku środków do życia i realizacji celów o charakterze osobistym, a w wypadku gdy ma ono swój majątek, także na dbałości o jego interes majątkowy” (orzeczenie z dnia 11.02.1997 r., II CKN 90/96).
W kontekście powyższych definicji warto podkreślić, że zmiana terminów, sposobu oraz częstotliwości kontaktów powinna nieść za sobą pozytywną zmianę w życiu małoletniego, tak aby mógł się rozwijać i dorastać w jak najbardziej sprzyjających warunkach. Jeśli zatem dotychczasowy sposób uregulowania kontaktów stałby w sprzeczności, z którymkolwiek z czynników składających się na pojęcie dobra dziecka, nieodzowna stanie się zmiana dotychczasowego orzeczenia.
Zwraca uwagę, że materialnoprawna podstawa zmiany uregulowanych kontaktów nie odnosi się w żadnym zakresie do potrzeb, możliwości i aktualnych warunków osoby uprawnionej do kontaktu. Nie oznacza to jednak, że okoliczności te nie zostaną przez sąd wzięte pod uwagę, o ile nie będą kolidowały z dobrem dziecka. Musimy pamiętać, że jest to wartość nadrzędna, a każda sprawa wymaga indywidualnego podejścia. Najlepiej, gdy modyfikacje obowiązującego postanowienia w przedmiocie kontaktów dokonywane są za obopólnym porozumieniem uprawnionego do kontaktów i osoby zobowiązanej do wydania małoletniego. W innych wypadkach, o ile to możliwe korzystajmy z profesjonalnej pomocy. W końcu ważne jest tylko to, aby w całym ferworze nie zapomnieć, że chodzi o dziecko.
[1] W. Stojanowska, Rozwód a dobro dziecka, Warszawa 1979
