Zapraszam do lektury artykułu mojego autorstwa dotyczącego zmian w sposobie rozpoznawania wniosków o zabezpieczenie w czasie stanu epidemii, opublikowanego również na łamach serwisu prawo.pl.
W dniu 18 kwietnia br. w życie weszła ustawa dotycząca szczególnych instrumentów wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, tzw. tarcza antykryzysowa 2.0. Choć zasadnicza część ustawy dotyczy wsparcia finansowego udzielanego przedsiębiorcom to znalazły się w jej treści zmiany prawne, które regulują rozpoznawanie wniosków o udzielenie lub zmianę zabezpieczenia w sprawach rozpoznawanych według przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Nowe prawo obejmie zatem rozpoznawanie spraw o zabezpieczenie kontaktów z małoletnimi, co szczególnej uwadze polecam tym rodzicom, którzy borykają się z problemem alienacji rodzicielskiej.
Zgodnie z art. 92 ustawy w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 wniosek o udzielenie lub zmianę zabezpieczenia podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, o ile na podstawie całokształtu okoliczności sprawy sąd nie uzna za konieczne rozpoznanie wniosku na rozprawie. Sąd będzie mógł procedować w składzie jednego sędziego.
Przed 18 kwietnia 2020 r. zabezpieczenie jedynie po przeprowadzeniu rozprawy
Przed 18 kwietnia 2020 r. zgodnie z obowiązującymi przepisami sąd rozpoznawał wniosek o zabezpieczenie jedynie po przeprowadzeniu rozprawy. Od kilku tygodni wymiar sprawiedliwości funkcjonuje w sposób ograniczony, zajmując się jedynie rozpoznawaniem spraw pilnych. A takiego miana nie nadano sprawom o kontakty. W konsekwencji rzeszę rodziców, których styczność z dzieckiem została ograniczona z powodu panującej epidemii, pozbawiono możliwości jakiegokolwiek działania na drodze prawnej. Na nic zdaje się składanie wniosków o egzekucję kontaktów, nawet gdyby finalnie okazały się skuteczne, jeśli od dwóch miesięcy nie sposób uzyskać pomocy instytucji państwowych w nawiązaniu kontaktu z dzieckiem, chociażby telefonicznego lub poprzez Skype. Tak długa przerwa w kontaktach, zwłaszcza z małym dziećmi, może okazać się na tyle destrukcyjna dla ich więzi z drugim rodzicem, że będzie rzutowała negatywnie na ich dalsze wykonywanie przez długi czas. Kontakty, które odbywały się w miejscach publicznych straciły rację bytu z uwagi na wprowadzone ograniczenia w przemieszczaniu się, a zmianę miejsca ich odbywania blokowała konieczność odbycia rozprawy. Bez wątpienia w systemie prawnym powstała luka, która stała się okazją do bezprawnego utrudniania kontaktu drugiego rodzica z dzieckiem.
Przez czas epidemii zabezpieczenie na posiedzeniu niejawnym
Wprowadzony przepis art. 92 tzw. tarczy antykryzysowej 2.0 stwarza wreszcie możliwość reagowania w sytuacjach, gdy z powodu sporu rodzice nie są w stanie osiągnąć porozumienia w przedmiocie zmiany sposobu odbywania kontaktów. Dopóki trwa stan epidemii wniosek o zabezpieczenie sąd może rozpoznać także na posiedzeniu niejawnym, bez konieczności wyznaczania rozprawy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami powinien uczynić to bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodniowym od dnia jego wpływu do sądu. Dla rodziców starających się chociażby o kontakt telefoniczny lub przez Skype jest to obecnie najrozsądniejsza droga. Aby zadbać o skuteczność takiego zabezpieczenia warto przy tym pamiętać, że uwzględniając wniosek o zabezpieczenie kontaktów z dzieckiem sąd może jednocześnie w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia zagrozić obowiązanemu nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego na wypadek naruszenia obowiązków określonych w tym postanowieniu.
W całej sytuacji, z którą borykamy się z powodu epidemii najgorsze było poczucie bezsilności. Z jednej strony rodziców, ale też z drugiej strony pełnomocników, którzy zapytani o możliwości prawne przeciwdziałania izolacji od dzieci, rozkładali ręce. Być może nowe uregulowanie zasad procedowania w przedmiocie zabezpieczenia jest kołem ratunkowym, które wreszcie zostało rzucone wielu rodzicom.
Joanna Szewczyk- Stępień
adwokat
